Bartoszyce: Poszukujesz zabytków z wykrywaczem metali? Znasz przepisy? - Aktualności - Komenda Powiatowa Policji w Bartoszycach

Nie można ot tak iść do lasu, czy na pole z wykrywaczem metalu, kopać w ziemi i zabierać znalezione zabytki. Najczęściej miłośnicy tego rodzaju zajęcia tłumaczą się, że znaleziony przez nich przedmiot nie jest zabytkiem archeologicznym, zupełnie nie znając jego definicji, która zawarta jest w art. 3 pkt 1 - 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 roku.

Art. 3 pkt. 1

Zabytek – nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;

Art. 3 pkt. 2

Zabytek nieruchomy – nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w pkt 1;

Art. 3 pkt. 3

Zabytek ruchomy – rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1;

Art. 3 pkt. 4

Zabytek archeologiczny – zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem;

Podkreślić należy, że zabytkiem ruchomym w rozumieniu przepisów ustawy jest każdy przedmiot zabytkowy, niezależnie, czy został wpisany do rejestru zabytków, czy też nie.

Ustawa nie narzuca określonego wieku zabytku. Uznania danego przedmiotu zabytkiem archeologicznym dokonuje wojewódzki konserwator zabytków na podstawie swoich kompetencji ustawowej. Przepis nie precyzuje rodzaju zabytków ruchomych, więc w tym przypadku przedmioty z XIX, XX – wieczne i nowożytne militaria, (które są bardzo często w zainteresowaniu poszukiwaczy), jako rzeczy ruchome, będące dziełem człowieka, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową, mogą według przepisów prawa być zabytkiem archeologicznym.

Według przepisów zawartych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 roku art. 36 ust. 1 pkt 12 wymagane jest pozwolenie na poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków, zabytków archeologicznych oraz na terenach wpisanych do rejestru zabytków.

Każde przedsięwzięcie mające na celu ujawnienie przedmiotów spełniających ustawową definicję zabytku wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, o ile do jego realizacji mają być stosowane urządzenia techniczne, elektroniczne, bądź sprzęt do nurkowania. Przepis jest czytelny i nie ma w nim wzmianki o tym, by posiadanie pozwolenie było koniecznie jedynie do pracy na stanowisku archeologicznym.

Warto też wiedzieć, że wszystkie przypadkowo znalezione lub odkryte w trakcie badań zabytki archeologiczne są własnością Skarbu Państwa. Określają to następujące artykuły ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Art. 35 ust. 1

Przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych, stanowią własność Skarbu Państwa.

Art. 35 ust. 2

Własność Skarbu Państwa stanowią również przedmioty będące zabytkami archeologicznymi, pozyskane w wyniku poszukiwań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12.

art. 36 ust. 1 pkt 12.

Poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.

Chcąc legalnie poszukiwać zabytków należy mieć pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków i zgodę właściciela gruntu. Znalezione zabytki są własnością Skarbu Państwa. Nagrodę pieniężną albo dyplom za odkrycie lub przypadkowe znalezienie zabytku przyznaje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nagrodę przyznaje się na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków składany za pośrednictwem Generalnego Konserwatora Zabytków.

zródło: Marek Łuczak "Policja w walce o zabytki"